ارتودنسی دندان
ارتودنسی دندان (Orthodontics) یکی از شاخه‌‌ها و تخصص های دندانپزشکی (dentistry) است. دندانپزشکان در این تخصص، به درمان عدم هماهنگی فک و عدم جفت شدن دندان ها می‌پردازند، که اصطلاحاً به آن مال اکلوژن (malocclusion) نیز گفته میشود.
ارتودنسی علاوه بر بهبود عملکرد دهان و دندان، به زیبایی صورت نیز کمک می‌کنند و دکتر امیربهزاد سالاری متخصص ارتودنسی بر اساس شرایط و نیازهای هر فرد درمان های لازم را انجام می‌دهد.
ارتودنسی شامل چه درمان‌هاییست؟
- از بین بردن فاصله بین دندان ها
- تراز کردن قسمت فوقانی و تیپ دندان ها
- صاف کردن مشکل کج درآمدن دندان دائمی
- بهبود گفتار یا توانایی جویدن
- بهبود سلامت طولانی‌مدت لثه ها و دندان ها
- جلوگیری از ساییدگی بیش از حد و طولانی مدت یا آسیب‌دیدگی دندان‌ها
- درمان مشکلات مربوط به بایت یا روی هم قرار گرفتن دندان ها
- درمان و رفع مشکلات مربوط به تراز نبودن فک بالا و پایین
ارتودنسی دندان چقدر طول میکشد؟
مدت زمان درمان ارتودنسی دندان به عوامل مختلفی بستگی زیر بستگی دارد:
- نوع و شدت ناهنجاری دندان‌ها و فک‌ها
- سن و سال بیمار
- روش درمانی و وسایل بکار رفته برای درمان
- تجربه و مهارت متخصص
- میزان همکاری بیمار
- استفاده از روش های تسریع کننده درمان
به طور معمول، مدت زمان درمان ارتودنسی برای بیشتر بیماران بین یک تا دو سال است. اما برای برخی افراد با ناهنجاری‌های شدید و پیچیده مانند جابجایی بیش از حد دندان‌ها یا نوک دندان‌هایی که به شدت به داخل یا خارج از لثه فرو می‌روند، ممکن است مدت زمان درمان بیشتر از دو سال باشد.
مزایای ارتودنسی چیست؟
- راحت تر مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و خلاصه تمیز کردن بی دردسر و سریع دندان ها
- کاهش خطر پوسیدگی دندان ها (در دندان های نامرتب پوسیدگی بسیار شایع است)
- کاهش خطر التهاب، عفونت و سایر مشکلات لثه
- کاهش احتمال ایجاد جرمهای دندانی
- کاهش هزینه های دندانپزشکی (وقتی دندان ها مرتب باشند و به موقع تمیز شوند مشکلی ایجاد نمی شود)
- بهبود اعتماد به نفس (مخصوصا در کودکان و نوجوانان)
- افزایش طول عمر دندان
- و …
مسواک زدن دندان ها حین ارتودنسی
درست مسواک زدن یکی از مهمترین موارد برای محافظت از دندان ها در برابر تشکیل پلاک و پوسیدگی ناشی از آن در دوران ارتودنسی است. توصیه می شود در این دوران بعد از هر وعده غذایی و میان وعده با صرف وقت کافی مسواک بزنید و دستگاه ارتودنسی و دندان ها را یک به یک تمیز کنید.
برای اینکار از مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده نمایید. مسواک خود را هر سه ماه یک بار تعویض کنید.
روش صحیح مسواک زدن حین ارتودنسی به شرح زیر است:
- ابتدا کش ها و وسایل متحرک مانند هدگیر را بردارید.
- سر مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به لثه گرفته و آن را در لبه لثه (محل اتصال دندان) نگه دارید. با اعمال فشار ملایم و با حرکات جارویی از لثه به سمت لبه دندان و یا حرکات چرخشی روی دندان مسواک بزنید.
- اگر از مسواک برقی استفاده می کنید، نیازی نیست آن را محکم فشار دهید یا بسایید، فقط بگذارید مسواک روی دندان باقی بماند.
- برای هر دندان حدود ۱۰ ثانیه زمان بگذارید و سپس به دندان بعدی بروید.
- سطوح خارجی و داخلی تمام دندان ها را به روش فوق تمیز کنید. مسواک زدن سطوح جونده و دندان های آسیا را فراموش نکنید.
- دندان ها را با ترتیب مشخصی مسواک کنید تا هیچ دندانی جا نماند.
- براکت ها و سیم کشی ها را نیز مسواک بزنید. مسواک را به حدی به براکت فشار بدهید که موهای آن وارد سوراخ ها و زوایای براکت شوند. زیر سیم را هم با مسواک تمیز کنید. می توانید از فرچه مخصوص تمیز کردن زیر سیم براکت استفاده کنید.
- در پایان هنگامی که مطمئن شدید همه دندان ها و دستگاه ارتودنسی را به خوبی تمیز کرده اید الاستیک را در جای خود قرار دهید.
عوارض تمیز نکردن بریس
تمیز نکردن بریس ها باعث پوسیدگی دندان، بیماری لثه و دیگر مشکلات جدی دهان و دندان میشود، علاوه بر این کهباعث به وجود آمدن لکه بر روی دندان‌ها و جمع شدن جرم روی دندان‌ها می شود، ظاهری زشت به آنها می‌دهد و نفس نیز بدبو میشود. تمیز نکردن بریس ها هم باعث می شود که زمان درمان افزایش پیدا کند. اگر وضعیت دندان‌ها بسیار وخیم باشد، متخصص ارتودنسی به ناچار درمان را متوقف می‌کند، بریس را از دهان خارج می‌کند و منتظر می‌ماند که ابتدا دندان‌ها و لثه‌ها درمان شوند.
بنابر این رعایت بهداشت در دوره ارتودنسی بودن دندان ها بسیار مهم است بنا این موارد را جدی بگیرید:
دندان‌ها را ۳ یا ۴ بار در روز مسواک بزنید.
پس از مسواک زدن از دهانشویه استفاده کنید.
حداقل روزی یک بار نیز از نخ دندان استفاده کنید.
بهترین زمان برای ارتودنسی دندان
درمان ارتودنسی دندان در کودکان معمولا از سن ۱۲ سالگی شروع میشود یعنی درست زمانی که تمام دندان های شیری ریخته و دندان های دائمی سر از لثه در آورده اند. هر چند که نمیتوان این سن را بهترین سن انجام درمان ارتودنسی نامید، اما یکی از بهترین زمان های ممکن است. در این بین استثناهایی وجود دارد. برای مثال کودکانی که از مشکل شکاف لب یا کام رنج میبرند، باید پیش از تکامل و توسعه دندان های دائمی خود تحت درمان قرار بگیرند.
درمان های ارتودنسی تنها مختص کودکان و نوجوانان نیست و غالبا در بزرگسالان نیز انجام میشود. بعد از سن بلوغ میتوان در هر سنی اینکار را انجام داد. اما باید توجه کرد که هرچه سن بالاتر میرود معمولا شانس درمان کمتر و طولانی تر میشود.
انواع ارتودنسی دندان
ارتودنسی دندان انواع مختلفی دارد که می‌تواند شامل چند تقسیم بندی مختلف شود، اما برای درک بهتر، ما در اینجا بر اساس نوع ابزار و عملکرد آنها تقسیم بندی می کنیم که به طور کلی به 2 دسته تقسیم میشود:
- ثابت
- متحرک
1- ارتودنسی ثابت
در این نوع درمان ارتودنسی، برای یک مدت طولانی از تجهیزات خاصی به صورت ثابت، برای تراز کردن دندان ها استفاده می شود. در تمام طول مدت درمان این ابزار باید در دهان قرار داشته باشند و به هیچ عنوان خارج نشوند (مگر تحت نظر و توسط دندانپزشک).
این روش معمولا برای افرادی استفاده میشود که وضعیت دندانی پیچیده‌ای دارند و بیمار باید ماهی یکبار به متخصص مراجعه کند تا بر اساس روند بهبود، پلاک‌ها تنظیم و فیکس شوند.
2- ارتودنسی متحرک
در این شیوه درمانی، از ابزار ارتودنسی استفاده میشود که لزومی ندارد برای یک مدت طولانی و تا پایان درمان آن ها را در دهان قرار داد. این ابزار معمولا در طول شبانه روز نزدیک 22 ساعت باید در دهان قرار بگیرند.
در روش ارتودنسی متحرک یک قالب از دندان های فک بالا و پایین گرفته و در نهایت یک پلاک برای دندان ها آماده میشود که شما می‌توانید آن را هر زمان که احساس ناراحتی کردید از دهان خود خارج کنید.
